شکوه هنر ورشو از بروجرد تا یونسکو؛ شهرستانی با میراث ماندگار

به گزارش خبرگزاری بسیج لرستان از شهرستان بروجرد، صنایع دستی بخشی از فرهنگ و هویت هر جامعه به شمار می‌روند و گواهی بر قدمت فرهنگی هر منطقه است. از دیرباز مشاغل زیادی در شهرستان بروجرد فعال بودند که حاصل فعالیت آنها تولید انواعی از صنایع دستی در این شهرستان است، که ورشوسازی به عنوان شاخص‌ترین صنایع دستی بروجرد شناخته شده است.

قدمت دیرینه ورشو سازی

حرفه ورشوسازی به دوره قاجار و پهلوی برمی‌گردد و امروزه نیز کارگاه‌های تولید ورشو به صورت محدود در شهرستان بروجرد فعال هستند.

تاریخچه ورشوسازی در استان لرستان هم به قرن نوزدهم برمی‌گردد که آن زمان چلنگران بروجردی با ابزارآلات فلزی سروکار داشتند و به سمت ورشوسازی روی آوردند.

ورشو چیه؟

ورشو آلیاژی سفیدفام از نیکل، روی و مس است که از ویژگی های منحصربه فرد آن می توان به درخشش بالا، سختی زیاد، مقاومت بالا، قابلیت چکش خواری و شکل پذیری آسان اشاره کرد که در مقابل اکسید شدن و پوسیدگی مقاومت خوبی دارد و ظاهر آن از جلوه ای زیبا و جلایی شبیه نقره برخوردار است.

ورشو آلیاژ غیرآهنی و به رنگ سفید و نقره فام است که پایه اصلی آن را مس تشکیل می‌دهد، بطوری که عناصر متشکله آن،  ۲۰درصد نیکل، ۳۵ درصد روی و ۴۵ درصد مس تشکیل می‌دهد.

ورشو شهرستان بروجرد در راه جهانی شدن

هنر قلمزنی روی ورشو توسط میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان یک هنر اختصاصی ویژه بروجرد به ثبت ملی رسیده است و علاوه بر این، پرونده ثبت جهانی شهر بروجرد به عنوان مرکز ورشوسازی به یونسکو ارسال شده‌ است.

با هم‌افزایی میان هنرمندان، مسئولان و فعالان فرهنگی، امروز شهر بروجرد در آستانه جهانی‌شدن به‌عنوان مهد هنر ورشو قرار گرفته است. این گام، نه‌تنها افتخاری برای لرستان و ایران، بلکه فرصتی بی‌نظیر برای معرفی هنر اصیل ایرانی در سطح جهانی است.

بزرگترین سماور زغالی کشور در شهرستان بروجرد

بزرگ‌ترین سماور کشور به دست مرحوم محمد بادآور در سال ۸۲ ساخته شده و جنس آن از برنج است، در حال حاضر این سماور در حیاط خانه تاریخی افتخارالاسلام شهرستان بروجرد نگهداری می‌شود.

طول این سماور چهار و نیم متر، گنجایش آن ۴۰۰ لیتر آب و وزن آن حدود ۲ تن است، این سماور قابلیت ثبت شدن در گینس را هم دارد.

ابزاری ساده، مهارتی بی‌پایان

نکته شگفت‌انگیز در هنر ورشو، استفاده از ابزارهای ساده است. چکش، سندان، سوهان، و قلم‌های دستی ابزارهایی هستند که با آن‌ها آثاری فاخر و گران‌بها خلق می‌شود.

این صنعت دست نه‌تنها ابزاری برای تأمین معیشت مردم، بلکه وسیله‌ای برای بیان خلاقیت، زیبایی‌شناسی و حفظ سنت‌های فرهنگی بوده است. 

جهیزیه‌ای برای دختران بروجردی از جنس ورشو...

محصولات ورشو را می‌توان به دو دسته کاربردی و هنری تقسیم کرد.  محصول اصلی و هنری ورشوکاری، قلمزنی بر روی ورشو است که منجر به تولید محصولاتی در قالب سینی یا تابلوی فلزی می‌شود.

تولیدات کاربردی ورشوسازی، شامل ظروف گوناگون از جمله سرویس چای، شامل سماور زغالی، زیرسماوری، چای دان، قندان، استکان، و نیز سایر اقلام ریزتر چون قاشق و چنگال، سرمه دان، دیس، بشقاب، سینی، کاسه، منقل، آبخوری، گلاب پاش و... اشاره کرد.

تولیدات این صنایع دستی ارزشمند در زمان گذشته، همواره جایگاه ویژه‌ای در جهیزیه‌ی دختران بروجردی داشته و اکنون هم زینت‌بخش خانه‌ها است.

وقتی آیین سنتی عزاداری مردم شهرستان بروجرد در محرم با میراث ماندگارشان تلفیق می شود

در ایام ماه محرم، برخی از آثار ورشوسازی بروجرد در سقاخانه‌ها و تکایا مورد استفاده قرار می‌گرفت و هنوز هم استفاده می‌شود و جلوه بی‌نظیری از هنر و زیبایی را به نمایش می‌گذارد.

نه فقط در سقاخانه‌ها، بلکه مردم هنرمند و خوش ذوق بروجردی از آثار ورشو در دیگر مراسمات خود نیز استفاده می‌کنند.

آئین برگزاری سقاخانه بروجردی‌ها قدمتی دیرینه دارد و در کنار دیگر آئین‌های عاشورایی ثبت ملی شده است.

هنری دیرینه، میراثی ماندگار

شهرستان بروجرد به عنوان مرکز اصلی ورشوسازی و قلم‌زنی ورشو در ایران شناخته شده است و تنها شهری است که هنوز تعدادی کارگاه، موزه و هنرمندان فعال در این زمینه دارد.

سابقه ورشوسازی در بروجرد به دوره قاجار می‌رسد که تا آن زمان، مسگری و قلم‌زنی روی برنج در این شهر رواج بیشتری داشته‌است. با ورود ورق‌های ورشو به ایران و مزایایی که این فلز نسبت به برنج داشت، تولید محصولات ورشوئی در بروجرد گسترش یافت و تعداد زیادی کارگاه ورشوسازی و قلمزنی ورشو در این شهر برپا شد.

بروجرد، مهد استادکاران چیره‌دست در حوزه ورشوسازی است که خانه تاریخی بیرجندی بروجرد به منظور احداث نخستین موزه ورشو اختصاص یافته‌ است.

انتهای پیام/