نگاهی تحلیلی بر سخنان آیت‌الله سید حسن عاملی و حواشی آن: در روزگار پرهیاهوی امروز، گاهی صداهایی برخاسته از تریبون‌های رسانه‌ای، به جای ژرف‌نگری در معانی اصیل اسلامی، گرفتار ظواهر و معادلات کوتاه‌نگرانه‌ی سیاسی می‌شوند. مطلب اخیر منتشر شده در روزنامه جمهوری اسلامی نسبت به سخنان آیت‌الله سید حسن عاملی، امام جمعه اردبیل، مبنی بر ابراز خیرخواهی ایشان و توصیه به ایجاد تغییر در رفتار و کردار فرح پهلوی، از آن جمله است. قابل تأمل است که بخشی از متن انتقاد، چنین القا می‌کند که هرگونه توصیه به دشمن یا جناح مخالف، عین ساده‌انگاری یا انفعال است و حتی ادامه حضور و بیان خیرخواهانه چنین اشخاصی را زیر سؤال می‌برد.این نگاه، بیش از آنکه بر مبنای تعقل و سیره اسلامی باشد، بر پیش‌فرض تقابل و حذف و بی‌نیازی از نصیحت و تعامل استوار است؛ حال‌آنکه در سنت دیرپای اسلام ناب محمدی، «بلغوا عنی ولو آیة» نه صرفاً برای یاران که حتی نسبت به دشمنان نیز مأموریتی روشن است. کارنامه تاریخ اسلام مشحون از رفتارهای اهل بیت علیهم‌السلام و رجال بزرگ انقلاب اسلامی است که حتی در برابر مخالف‌ترین اشخاص ـ چه حکام ستمگر، چه خصم‌ورزان مکه، و چه پادشاهان غاصب ـ باب خیرخواهی، موعظه و تذکر دلسوزانه را باز گذاشتند. حضرت علی علیه‌السلام در اوج تقابل و جنگ با خوارج، دشمن جفاپیشه را به یادآوری تقوا و اصلاح فراخواندند و تعداد کثیری از گمراهان را پیش از هلاکت‌شان به راه راست هدایت فرمودند.بسیار طبیعی و شفاف است آنچه از زبان آیت‌الله عاملی جاری شد، نه نیک‌خواهی انفعالی یا غفلت از جنایات پهلوی، بلکه تبلور همان سیره و عقلانیتی است که در متون دینی آمده است.
توصیه خیرخواهانه؛ خداحافظی از رسانه برای حفظ حرمت‌ها
اما چطور شد که روزنامه جمهوری اسلامی به چنین سطحی نگری رسید؟ علتش را می‌توان ذوب شدن آقای مسیح مهاجری در رسانه‌های معاند جست و جو کرد! ایشان بدون اینکه از کل خطبه امام جمعه اردبیل با خبر باشند نقد کرده‌اند و این نشان می‌دهد آقای مهاجری به علت کهولت سن قوه تحلیل خود را از دست داده و سره از ناسره را تشخیص نمی‌دهند و خبر تقطیع شده‌ای که با تکنیک‌های خبری در اینترنشنال نوشته شده را بازتاب می‌دهند. بر این اساس ما هم به سان امام جمعه اردبیل و از روی احترام به آقای مهاجری از روی خیرخواهی به ایشان توصیه می‌کنیم که از رسانه خداحافظی کنند چون ظاهراً تخصص شرایط رسانه‌ای جدید را ندارند.در ثانی ایشان ظاهراً در مقام دفاع از فرح نوشته‌اند که امام جمعه اردبیل از کارنامه فرح بی اطلاع است! سوالی که از ایشان داریم این است: فرح چه کارنامه قابل قبولی داشته است؟ چطور شد که توصیه‌ای خیرخواهانه به علیا حضرتتان شما را اینگونه برآشفته کرده است؟ آقای مهاجری کارنامه فرح پهلوی چیزی نیست جز بژورن مایرولد، فریدون جوادی و... شما به استراحت بروید که چنین کارنامه‌ای را تبلیغ کرده و از آن دفاع می‌کنید.آنچه از زبان آیت‌الله عاملی جاری شد، نه نیک‌خواهی انفعالی یا غفلت از جنایات پهلوی، بلکه تبلور همان سیره و عقلانیتی است که در متون دینی آمده است.سیدالشهدا علیه‌السلام در روز عاشورا، در اوج محاصره و آمادگی برای شهادت، همچنان بر منبر رفت و به لشکر یزید نصیحت کرد و تا آخرین لحظات زندگی مبارک‌شان، راه هدایت را به روی دشمنان باز گذاشت. در همین راستا بزرگان علم و تفقه بارها در مواجهه با متجاوزان و مخالفان، راه پند و تذکر را از یاد نبردند و حتی در حین جهاد و قتال، دشمن را به تبعیت از راه راست فرا خواندند.
امام خمینی (ره) و سنت نصیحت به شاه پهلویدر عصر معاصر نیز، امام خمینی (ره) بارها نصایح دلسوزانه خود را خطاب به محمدرضا شاه پهلوی بیان فرمودند. ایشان در سال ۱۳۴۲ فرمودند: «آقا! من به شما نصیحت می‌کنم؛ ای آقای شاه! ای جناب شاه!» و تا واپسین روزها با عباراتی چون «ما خیر شما را می‌خواهیم و سعادت ملت را»، «تا باز است دریچه‌ی توبه و برگشت» و «پشیمانی، زود بهتر از دیر است» همچنان امید به اصلاح را زنده نگه داشتند. رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در طول دهه‌های گذشته، رویکرد نصیحت و هشدار دوستانه را حتی نسبت به دشمنان پیشه کرده‌اند و بارها به آمریکا و سایر مخالفان هشدار دلسوزانه داده‌اند تا راه عقل و بازگشت را بیابند.در نتیجه آنکه نقد بجا و دغدغه نسبت به آفت‌های ساختاری، امری مبارک است؛ اما نفی کل سنت نصیحت حتی نسبت به دشمنان، بی‌توجهی به سیره پیامبر و اهل بیت و قانون اسلامی است. این سنت، نه ضعف که غنای مکتب است؛ نه سادگی، بلکه برآمده از عمق بصیرت اسلامی و احساس مسئولیت می‌باشد. از روزنامه محترم جمهوری اسلامی انتظار می‌رود در آینده، پیش از صدور احکام تند، سیره معصومان و بزرگان انقلاب را مورد مطالعه دقیق‌تر قرار دهند و به جای نقد مخرب، و غفلت از جایگاه عرفی واژه‌ی «داماد» در زبان فارسی و فرهنگ عمومی مردم، راه سازندگی و نقد عقلانی را در پیش گیرند.
