وانت‌ها غدهٔ چرکین شهر
به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از کردستان، وانت‌های میوه‌فروش، روزگاری نشانه‌ای از دسترنج و تلاش مردمانی شریف بودند؛ اما امروز، با جولان در معابر باریک و خیابان‌های شلوغ، به یکی از جدی‌ترین معضلات شهری بدل شده‌اند.
نبود ساماندهی، نظارت ناکافی نهاد‌های مسئول، و افزایش فشار اقتصادی، این وانت‌ها را به رقیبانی سرسخت برای کسبه، مزاحمانی برای رانندگان و کابوسی برای مدیریت شهری بدل کرده است.
ساعت ۷ صبح است و هنوز بسیاری از مغازه‌ها در خیابان‌های شهر کرکره‌ها را بالا نکشیده‌اند، اما چند وانت میوه‌فروش، از همان ساعات ابتدایی صبح در کنار خیابان صف کشیده‌اند.
راننده‌ای با صدای بلند قیمت موز و سیب را فریاد می‌زند پشت او، صف خودرو‌ها بسته شده صدای بوق و دادوفریاد رهگذران، خیابان را به صحنه‌ای از آشوب بدل کرده است.
این روز‌ها حضور بی‌ضابطه وانت‌های میوه‌فروش در خیابان‌ها، پارک‌ها، و حتی ورودی محله‌های مسکونی، به یکی از جدی‌ترین چالش‌های شهرنشینی بدل شده است پدیده‌ای که در نگاه اول شاید صرفاً به‌عنوان شکلی از معیشت و تلاش برای امرارمعاش دیده شود، اما با نگاهی دقیق‌تر، آثار منفی متعددی بر ترافیک، بهداشت، اقتصاد محلی و حتی روابط اجتماعی دارد.
بر اساس قوانین شهرداری، فروشندگان سیار برای فعالیت در سطح شهر باید مجوز مشخص داشته باشند و در نقاط تعیین‌شده مستقر شوند؛ اما بررسی میدانی خبرنگار کُردتودی نشان می‌دهد که کمتر از ۱۰ درصد وانت‌های میوه‌فروش چنین مجوز‌هایی دارند و اغلب این خودرو‌ها به شکل خودسر، در مناطق پر رفت‌وآمد بدون توجه به قوانین راهنمایی‌ورانندگی یا حقوق شهروندی مستقر می‌شوند،
یکی از مأموران راهنمایی‌ورانندگی که نخواست نامش فاش شود، به خبرنگار کُردتودی گفت: ما بار‌ها به این وانت‌ها تذکر داده‌ایم حتی جریمه هم می‌کنیم؛ اما فردا دوباره همان وانت، در همان نقطه پارک شده تا جایی که جریمه تأثیری ندارد، چون درآمد این وانت‌ها آن‌قدر زیاد شده که مبلغ جریمه را به‌راحتی می‌پردازند و به کارشان ادامه می‌دهند.
وانت‌ها غدهٔ چرکین شهر
ترافیکی که هر روز گره می‌خورد
شاید یکی از آشکارترین نتایج حضور این وانت‌ها، ایجاد گره‌های ترافیکی در خیابان‌هایی است که ظرفیت کافی ندارند این خودرو‌ها اغلب در کنار خیابان‌هایی توقف می‌کنند که پارک دوبل در آنها رایج است؛ نتیجه، قفل کامل خیابان و نارضایتی عمومی است.
معصومه رستمی، ساکنان یکی از خیابان‌های سنندج در این باره افزود: هر روز ساعت ۵ عصر اینجا یک وانت می‌آید و کلی آدم دورش جمع می‌شوند مسیر بسته می‌شود، تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها نمی‌توانند حرکت کنند ما بار‌ها به شهرداری زنگ زده‌ایم؛ ولی کسی در این باره پاسخگو نیست.
وانت‌ها غدهٔ چرکین شهر
رقابت ناعادلانه با کسبه قانونی
از طرف دیگر میوه‌فروشانی که در مغازه‌های سطح شهر فعالیت دارند، هزینه‌های متعددی را متحمل می‌شوند؛ از اجاره و مالیات گرفته تا قبض آب و برق و بیمه، اما وانت‌های سیار با کنارزدن تمام این الزامات قانونی، کالایی مشابه را با قیمتی پایین‌تر عرضه می‌کنند و این امر رقابت را ناعادلانه می‌سازد.
آقای جعفری، یکی از کسبه بازار میوه و تره‌بار، با گلایه عنوان داشت: ما هر روز باید فاکتور بگیریم و مالیات پرداخت کنیم؛ ولی وانت‌بار هیچ‌کدام از اینها را نمی‌دهد.
وی افزود: قیمت پایین‌تر همین وانت‌بار‌ها تمام مشتریان ما را گرفته است چرا که وقتی مشتری می‌تواند باقیمت پایین‌تر میوه مورد نظرش را خریداری کند دیگر کیفیت برایش مهم نخواهد بود و همین امر باعث ضرر ما شده تا جایی که بسیاری از مغازه‌های میوه‌فروشی مجبور به جمع‌کردن مغازه خودکرده‌اند.
غیربهداشتی و تهدید سلامت عمومی
یکی دیگر از نگرانی‌های اساسی، وضعیت بهداشتی فروش محصولات در وانت‌ها است این میوه‌ها اغلب در معرض آفتاب، دود خودرو‌ها و گردوخاک خیابان‌ها قرار دارند نبود نظارت بهداشتی، خطر شیوع بیماری‌هایی را به همراه دارد که سلامت عمومی جامعه را تهدید می‌کند.
مسطوره بیاتی کارشناس بهداشت محیط، در گفت‌و‌گو با کُردتودی بیان داشت: میوه‌هایی که در کنار خیابان عرضه می‌شوند، معمولاً فاقد بسته‌بندی مناسب هستند و شرایط نگهداری‌شان مطابق با استاندارد‌ها نیست.
وی گفت: تماس مستقیم با هوا، دود، آلودگی و حتی دست مشتری‌ها، باعث انتقال آلودگی می‌شود ما بار‌ها از این وانت‌ها نمونه‌برداری کرده‌ایم و موارد هشداردهنده‌ای از باکتری‌ها و آلودگی‌ها پیدا شده است.
وانت‌ها غدهٔ چرکین شهر
آیا نهاد‌های مسئول مسئولیت‌پذیرند؟
شهرداری‌ها، پلیس راهور، وزارت صمت و سازمان تعزیرات از جمله نهاد‌هایی هستند که هر کدام سهمی در ساماندهی این وضعیت دارند، اما ظاهراً نبود هماهنگی، ضعف در نظارت و تعارض منافع باعث شده هیچ‌کدام به‌درستی وارد عمل نشوند.
این در حالی است که حمید اصغری معاون خدمات شهری شهرداری سنندج در جلسه‌ای در حضور خبرنگاران اظهار داشت: حضور بیش از ۶۰۰ دستگاه وانت‌بار میوه‌فروش در معابر سنندج، علاوه بر ایجاد آلودگی بصری، منجر به مشکلات ترافیکی و سد معبر شده و رفت‌وآمد شهروندان را با اختلال مواجه کرده است.
وی با اشاره به درخواست‌های مکرر شهروندان، بیان داشت: شهرداری سنندج با همکاری نیروی انتظامی و پلیس راهور، اقدام به اجرای این طرح کرده است و اطلاع‌رسانی به رانندگان وانت‌ها از طریق نصب بنر و ارسال پیامک‌های هشدار آغاز شده و در صورت عدم رعایت مقررات، برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
معاون خدمات شهری شهرداری سنندج خاطرنشان کرد: هدف از این طرح، علاوه بر کاهش ترافیک و ساماندهی فضای شهری، حفظ حقوق دست‌فروشان و بهبود محیط کسب‌وکار است.
در جستجوی راهکار
باوجود تمام این مشکلات، نمی‌توان از بعد انسانی ماجرا غافل شد بسیاری از رانندگان این وانت‌ها افراد کم‌درآمدی هستند که در نبود فرصت‌های شغلی مناسب، به این شیوه امرارمعاش می‌کنند بنابراین، راه‌حل نمی‌تواند صرفاً در جمع‌آوری یا جریمه خلاصه شود.
اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد، وانت‌های میوه‌فروش نه‌تنها همچنان خیابان‌ها را اشغال می‌کنند، بلکه ممکن است به الگویی برای دیگر مشاغل سیار تبدیل‌شدن امروز میوه، فردا پوشاک، بعدتر غذا و دارو؟ بی‌نظمی، اگر قاعده شود، دیگر بازگشتی در کار نخواهد بود.
تا زمانی که مسئولان بین بُعد معیشتی و نظم شهری توازن برقرار نکنند و جامعه نیز از صرفاً نگاه مصرف‌گرایانه به نگاه مسئولانه نرسد، وانت‌های میوه‌فروش همچنان در خیابان‌ها بوق خواهند زد، میوه خواهند فروخت و نظم را تکه‌تکه خواهند کرد.
انتهای خبر/
گزارش از گل آرا ظاهری
