10 اثر مثبت روزه داری بر سلامت جسمانی و روانی روزه‌داران

به گزارش خبرگزاری بسیج خراسان رضوی، روزه‌داری می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر سطح قند خون و حساسیت به انسولین داشته باشد. انسولین هورمونی است که به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند و روزه‌داری می‌تواند باعث کاهش ترشح انسولین و افزایش حساسیت به این هورمون شود که می‌تواند برای پیشگیری از دیابت نوع ۲ مفید باشد. طبق تحقیقات Patterson et al. (2015)، روزه‌داری متناوب، سطح انسولین را کاهش می‌دهد و منجر به بهبود حساسیت به انسولین در بدن می‌شود.

همچنین، تحقیقات دیگری نشان می‌دهند که روزه‌داری می‌تواند منجر به کاهش سطح HbA1c (شاخص قند خون بلندمدت) شود. در تحقیقی که توسط Harvie et al. (2011) انجام شد، روزه‌داری متناوب در مقایسه با رژیم‌های غذایی محدودکننده کالری، تأثیر مشابهی بر کاهش HbA1c داشت.

 کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو

التهاب مزمن یکی از عوامل اصلی در بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی و دیابت است. روزه‌داری می‌تواند با کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو، به بهبود سلامت جسمانی کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که روزه‌داری موجب کاهش پروتئین‌های التهابی مانند C-reactive protein (CRP) و اینترلوکین-۶ (IL-6) می‌شود (Longo & Mattson, 2014). این کاهش التهاب می‌تواند از بروز بیماری‌های مزمن جلوگیری کند.

بهبود سلامت قلب

مطالعات نشان می‌دهند که روزه‌داری می‌تواند به کاهش عوامل خطر قلبی، از جمله فشارخون، تری‌گلیسریدها و کلسترول LDL (کلسترول بد) کمک کند. در تحقیقی که توسط Harvie et al. (2011) انجام شد، روزه‌داری موجب کاهش فشار خون و بهبود سطح کلسترول HDL (کلسترول خوب) می‌شود. کاهش این عوامل می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی کمک کند.

تأثیرات بر عملکرد مغز

سلامت مغز از دیگر تأثیرات مثبت روزه‌داری است. روزه‌داری می‌تواند باعث افزایش تولید BDNF (Brain-Derived Neurotrophic Factor) که به‌سلامت مغز و رشد سلول‌های عصبی کمک می‌کند، شود. در تحقیقاتی که توسط Mattson et al. (2018) انجام شد، نشان داده شد که روزه‌داری می‌تواند به تقویت عملکرد شناختی کمک کند و خطر ابتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو مانند آلزایمر را کاهش دهد.

 افزایش طول عمر

مطالعات علمی نشان داده‌اند که روزه‌داری می‌تواند طول عمر را افزایش دهد. در تحقیقی که توسط Fontana et al. (2010) انجام شد، نشان داده شد که محدودیت کالری و روزه‌داری متناوب می‌تواند به افزایش طول عمر کمک کند و روند پیری را کاهش دهد.

دکتر کشتی‌دار به‌عنوان استاد تمام گروه رفتار حرکتی دانشکده علوم ورزشی دانشگاه فردوسی مشهد در بخش دیگر از این یادداشت به بیان تأثیرات روزه‌داری بر سلامت روانی روزه‌داران می‌پردازد که قابل‌تأمل است.

کاهش استرس و اضطراب

روزه‌داری می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر سلامت روانی افراد بگذارد، به‌ویژه در کاهش استرس و اضطراب. مطالعات نشان داده‌اند که روزه‌داری می‌تواند باعث کاهش سطح هورمون استرس، یعنی کورتیزول، شود. تحقیقات Azevedo et al. (2013) نشان داد که روزه‌داری موجب کاهش اضطراب و استرس مزمن می‌شود و می‌تواند در بهبود سلامت روانی افراد مؤثر باشد.

بهبود خلق‌وخو

روزه‌داری همچنین می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر خلق‌وخو داشته باشد. با افزایش تولید هورمون‌های شادی‌آور مانند اندورفین و سروتونین، روزه‌داری می‌تواند موجب بهبود روحیه و کاهش علائم افسردگی شود. Tinsley & La Bounty (2015) گزارش کردند که روزه‌داری متناوب به‌ویژه باعث افزایش احساس خوشحالی و آرامش ذهنی می‌شود.

تقویت اراده و خودکنترلی

روزه‌داری به تقویت اراده و خودکنترلی کمک می‌کند. این امر به افراد این امکان را می‌دهد که بر میل‌های غذایی خود در ساعات خاص کنترل داشته باشند. تحقیقات نشان داده‌اند که روزه‌داری می‌تواند افراد را قادر سازد تا در برابر وسوسه‌ها مقاومت کنند و رفتارهای ناپسند مانند پرخوری را مدیریت کنند (Kahleova et al., 2013).

افزایش عزت‌نفس

روزه‌داری می‌تواند باعث افزایش عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس افراد شود. وقتی فرد می‌تواند بر نیازهای جسمانی خود غلبه کند و در برابر گرسنگی تاب بیاورد، این امر می‌تواند به افزایش احساس ارزشمندی و اعتمادبه‌نفس کمک کند. Al-Shafei (2014) گزارش داد که روزه‌داری می‌تواند به بهبود احساس ارزش شخصی و خود احترامی کمک کند.

تقویت تاب‌آوری اجتماعی

روزه‌داری همچنین می‌تواند موجب تقویت تاب‌آوری اجتماعی و روابط انسانی شود. زامن (2016) نشان داد که روزه‌داری به افزایش همبستگی اجتماعی و بهبود روابط فردی کمک می‌کند که این امر به افزایش کیفیت زندگی و تعاملات اجتماعی افراد منجر می‌شود.

نتیجه‌گیری

به‌طورکلی، روزه‌داری از دیدگاه علمی اثرات مثبت و قابل‌توجهی بر سلامت جسمانی و روانی دارد. روزه‌داری می‌تواند باعث کنترل بهتر قند خون، کاهش التهاب، بهبود سلامت قلبی، افزایش طول عمر و بهبود عملکرد مغزی شود. همچنین از نظر روانی، می‌تواند به کاهش استرس، بهبود خلق‌وخو، تقویت اراده و افزایش عزت‌نفس کمک کند. البته افراد باید پیش از شروع روزه‌داری با پزشک خود مشورت کنند، به‌ویژه اگر دارای مشکلات خاصی باشند.