ارزآوری صادرات ماهی ۲۰ برابر بشکه نفت

به مناسبت سالروز تاسیس بسیج سازندگی توسط مقام معظم رهبری میزگردی با عنوان نقش بسیج سازندگی در عرصه اقتصاد مقاومتی با حضور دکتر زیبایی استاد دانشگاه و فرشاد عالی معاون فرهنگی اجتماعی این سازمان در محل خبرگزاری فارس برگزار شد.

مشروح این میزگرد به شرح زیر است:

اقدامات بسیج سازندگی در عرصه‌های اقتصادی با توجه به رویکرد سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از چه زمانی شروع شد و علت ورود به این عرصه چیست؟

عالی:‌ بعد از اینکه مقام معظم رهبری سال 89 بحث اقتصاد مقاومتی مطرح کردند، قرارگاه جهاد اقتصادی در بسیج سازندگی راه‌اندازی شد و در آن مطالعاتی در حوزه ظرفیت‌شناسی اقتصاد مقاومتی صورت گرفت مبنی بر اینکه چه اتفاقاتی رخ داده و امکاناتی وجود دارد تا بتوان بر پایه ظرفیت‌های درونی اقدام کرد. مطالعات نشان داد 500 هزار حلقه چاه آب در کشور بلااستفاده است و هر کدام می‌تواند استخر پرورش‌ ماهی و تولید در کشور شود و در حوزه امنیت غذایی، گوشت سفید مورد نیاز جامعه را تأمین کرده و حتی ارزآوری داشته باشند.

با توجه به مطالعاتی که انجام شده آیا برنامه عملیاتی نیز در بخش‌های اقتصادی این سازمان وجود دارد؟

عالی: طرح کلی و عملیاتی در 13 عرصه کمک به امنیت غذایی کشور ایجاد شد شامل پرورش ماهی (گرمابی سردابی)، پرورش دام (سبک و سنگین)، پرورش قارچ، پرورش بلدرچین که غنای غذایی خوبی دارد، داربستی کردن باغات پرورش شترمرغ و دیگر مباحث است. در حوزه باغات داربست زدن، تولید محصول را چند برابر افزایش می‌دهد و در سال 91 حدود 23 هزار طرح اقتصاد مقاومتی در این عرصه‌ها مورد بهره‌برداری قرار گرفت و در سال 92 حدود 39 هزار طرح تکمیل شد که 100 هزار شغل مستقیم ایجاد کرد. این مباحث در کنار معیشت به اشتغال نیز کمک می‌کند و مباحث درآمدزایی ملاک اول سازمان نیست، بلکه الگو و سبک زندگی اسلامی و مورد نظر جامعه باید احیا شود. در گذشته مایحتاج شهر از روستا تأمین می‌شد، اما اکنون برعکس شده است. به دنبال مهاجرت معکوس از شهر به روستا هستیم که با تأمین معیشت و اشتغال در روستا ایجاد می‌شود.

منابع مالی و مدیریت کسب و کار راه‌اندازی شده در بسیج سازندگی چگونه است؟ آیا همه افراد به راحتی می‌توانند از این امکانات استفاده کنند؟

عالی: متقاضیان به دفاتر استانی مراجعه کرده و مشاوره می‌گیرند تا بر اساس ظرفیت و امکاناتی که شخص دارد، مناسب‌ترین روش اشتغال ایجاد شود. همچنین آموزش متقاضیان برای ورود به یک شغل انجام شده پس از آن تسهیلات از طریق بانک مهر اقتصاد پرداخت می‌شود که تا 4 میلیون تومان قرض‌الحسنه و تا 20 میلیون تومان با سود 16 درصد تعلق می‌گیرد. این در حالی است که منابع آن توسط سازمان تامین شده و دستگاه‌های دیگر از این اقدامات، حمایتی نداشته‌اند.

تاکنون چه میزان تسهیلات به متقاضیان پرداخت شده است؟

عالی: طی دو سال گذشته بالغ بر 1500 میلیارد تومان تسهیلات در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گرفته است.

با توجه به ابلاغ بیش از یک ساله سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بر اساس مطالعات انجام شده باید در چه عرصه‌هایی ورود کرد؟

زیبایی: در حال حاضر تلاش‌هایی از سوی مسئولان در راستای اقتصاد مقاومتی صورت گرفته، اما کافی نبوده است. اینکه اقتصاد مقاومتی چقدر می‌تواند به عرصه اقتصادی کمک کند، یکی از مباحث است و اینکه بسیج در عرصه باید فعال شود که ناشی از تفکر و روحیه مردمی دارد باید با مشارکت مردم بخش اقتصاد را فعال کرد.

سه مدل برنامه‌ریزی در کشور وجود دارد که از بالا به پایین با استفاده از نظارت دولت خواهد بود که نواقصی دارد و دوم برنامه‌ریزی از پایین به بالا است که آن هم درست نیست و در نهایت برنامه‌ریزی ترکیبی از این دو که با مشارکت مؤثر و نظارت دولت همراه باشد که در سال همدلی و همزبانی نمود بیشتری دارد. در عرصه اقتصادی باید به دنبال طرح‌های زود بازده و کوچک که می‌تواند راهکاری مناسب و سریع برای ایجاد اشتغال باشد استفاده کرد. یکی از موضوعات مهم در کشاورزی، مدیریت یکپارچه اراضی برای افزایش بهره‌وری است که باید مدنظر قرار گیرد. نباید منتظر ایجاد اشتغال از سوی دولت باشیم.

اکنون در عرصه امنیت غذایی از بعد اقتصاد مقاومتی، خودکفایی در  عرصه گندم و کالاهای اساسی مد نظر بوده، بفرمایید چه مطالعاتی در این بخش صورت گرفته است؟

زیبایی: هنوز کشور در خدمات زیربنایی با مشکل مواجه است و در عرصه کشاورزی بهره‌وری، صرفه اقتصادی با توجه به افزایش هزینه‌ها وجود ندارد، همچنین زنجیره تولید تا مصرف و حذف دلالی در بخش کشاورزی می‌تواند به خودکفایی کمک کند، استفاده از ابزارهای نوین در آبیاری و دیگر مباحث از ضرورت‌های این بخش است. باید روحیه بسیج و سازندگی را در همه عرصه‌ها با مشارکت وسیع مردم ایجاد کنیم.

از چه مدلی می‌توان برای مشارکت مردم در عرصه‌های اقتصادی استفاده کرد؟

عالی: رسانه به عنوان حلقه وصل بین مردم و سرچشمه کار باید عمل کند که اکنون کمرنگ است و اگر مردم از اطلاعات کافی در زمینه‌های مختلف داشته باشند. با کمک رسانه قطعاً مردم در فعالیت‌های اقتصادی پیشگام خواهند بود. مدل اصلی در کار مشارکت گسترده مردم است، باید اقتصاد را به جامعه واگذار کرد. مثلاً جوانی مراجعه کرد که یک زمین به همراه چاه آب داشت و با آموزش و حمایت مالی پرورش ماهی راه‌اندازی کرد که اکنون ماهی 10 میلیون تومان درآمد دارد. در سال 94 یکی از اولویت‌ها راه‌اندازی تعاونی‌ها و مشارکت سرمایه‌های خرد مردم است. مثلاً در تولید بلدرچین کل هزینه ماهانه 2 میلیون تومان است، اما درآمد آن حدود 4 میلیون خواهد بود که اکنون نمونه‌های عینی آن در شهرهای مختلف وجود دارد. توانمندسازی روستا و ترویج سبک زندگی که در سابق خودکفایی وجود داشت ملاک است و بعد اقتصادی معضل است.

یعنی اینکه در کنار مباحث اقتصادی اولویت فرهنگی مدنظر است؟

عالی: بله در کنار مباحث اقتصادی موضوع فرهنگی به خصوص سبک زندگی اسلامی ایرانی گذشته که ناشی از خودکفایی است را دنبال می‌کنیم، اگر جریان‌سازی خوبی از سوی رسانه‌ها برای موضوع اشتغال خودکفایی و خوداشتغالی برمبنای اقتصاد مقاومتی صورت بگیرد، می‌توان به اهداف نزدیک‌تر شد یکی از صنعت‌های کشور که قدیمی بوده و در حال حاضر وجود ندارد صنعت (تور بافی) است.اکنون این صنعت بافندگی احیا شده و در بیرجند صادرات چند میلیونی انجام می‌دهد. تولید 20 ماهی ارزآوری یک بشکه نفت دارد. نفتی که سالها است به دنبال جایگزینی برای آن می‌گردیم. 12 کیلو عسل نیز معادل یک بشکه نفت ارز اوری دارد که می‌توان با اجرای چنین کارها و تولیداتی این وابستگی را کاهش داد.

سازمان بسیج سازندگی در بحث‌های اقتصادی آیا در همه استان‌ها مراکز مشاوره دارد و این مراکز چگونه فعالیت می‌کنند؟

عالی: دفتر سازمان در بیش از 450 شهرستان فعالیت دارد و مشاوره اقتصادی می‌دهد که بر اساس معیارهای بومی منطقه و مزیت‌هایی که وجود دارد، در کنار راهبردهای کلی اطلاعات لازم به متقاضیان داده می‌شود. تصدی‌گری در مجموعه نداریم و ادعا داریم، بالای 95 درصد کارها منجر به اشتغال می‌شود. مثلاً در بحث مرغ صنعتی از دو جهت نهاده و واکسن وابستگی به خارج وجود دارد و اگر تحریم صورت بگیرد، مشکلات و معضلات خاص خود را خواهد داشت که مطالعاتی انجام شد، تا برخی مناطق از مرغ‌های بومی استفاده کنند. در عرصه اقتصادی بسیج علمدار بوده و در عرصه فرهنگی نیاز بیشتر به حوزه رسانه وجود دارد.

یکی از مباحث مهم در تولید رساندن آن به بازار مصرف است و اینکه زنجیره توزیع قوی باشد برای این موضوع چه برنامه‌ای وجود دارد چون نمی‌شود، تولید را در همان مرحله رها کرد؟

عالی: گام نخست تولید است و از سال گذشته در فروش محصولات نیز ورود کردیم و با ایجاد شرکت نصر به دنبال راه اندازی تعاونی‌های مردمی بوده که منجر به تقویت تولید، توزیع و بازار مصرف می‌شود.سال گذشته نیز بنا به فرمایشات مقام معظم رهبری موضوع صنایع تبدیلی نیز در دستور کار قرار گرفت و 12 عرصه آن اجرایی خواهد شد.صنایع بسته‌بندی و استفاده از محصولات محلی و بومی که در مناطق مختلف وجود دارد عملی می‌شود. یکی از مشکلات نرسیدن محصولات به بازار مصرف نبود صنعت بسته‌بندی با کیفیت است. یکی از معضلات این است که رغبت مردم به استفاده از کالاهای داخلی کم است.

زیبایی: در مرحله اول باید توان تولید را افزایش داد، پس از آن با بازاریابی و تولید محصولات با کیفیت به دنبال بازار مصرف بود یکی از ابعاد داشتن بازار مصرف صنایع بسته‌بندی و تبدیلی است، ظرفیت داخلی اقتصاد ایران بزرگ است، اما نیاز به ایجاد شبکه بازار توزیع و مصرف است، همچنین اطلاع‌رسانی و در دسترس بودن محصولات و رقابت‌پذیری کالاها از دیگر مباحث است.

یعنی حلقه مفقوده بازاریابی و تبلیغ محصولات تولیدی است؟

عالی: بله، مثلاً در خوزستان جوانی کود ورمی کمپوست تولید می‌کرد و فروش نداشت به باغداران پیشنهاد داد که بخش کوچکی از باغ را با این کود تغذیه کنند تا آثار آن مشخص شود و اکنون به گونه‌ای شده که محصولات این جوان پیش‌فروش می‌شود پس نشان می‌دهد باید اقدامات اقناعی وجود داشته باشد و نیاز به فرهنگسازی دارد.

یکی از مشکلات در عرصه اقتصاد و بنگاه‌های کوچک موضوع حمایت‌ها پس از تولید و نبود بازاریابی، توزیع و مصرف است؟

عالی: باید بتوان مردم را به صورت متشکل در عرصه مختلف اقتصادی مشارکت دهیم. نگاه ما به تولید در وهله اول صادرات نیست، بلکه توانمندی ایجاد اشتغال معیشت و سبک زندگی است. اکنون بسیاری از کالاهای خارجی جایگزین در سبد مصرفی خانوار شده است در حالی که هیچ اقدامی در جهت حمایت از تولید داخل نشده است. پس یک بعد چنین جریان رسانه در کنار مردم و دستگاه‌های اجرایی است.

تعاملات شما با دولت در عرصه اقتصاد مقاومتی چگونه بوده و آیا استقبالی وجود داشته است یا خیر؟

عالی: در 2 سال گذشته اعلام آمادگی کردیم و طرح‌های پیشنهادی را به آنها ارائه کردیم و نقش تعریف کردیم تا چه حد از سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را می‌توانیم اجرا کنیم اما متأسفانه دولت تاکنون پاسخی نداده است. بالاخره باید اراده‌ای وجود داشته باشد تا بتوان این سیاست‌ها را با تعامل اجرایی کرد. شاید برخی منتظر اتفاقات خاص برای اقتصاد هستند اما به نظرم مهمترین عنصر اراده مردم است که همیشه پای کار بوده‌اند. اکنون تحریم یک جنگ اقتصای است و مردم حضور دارند و نیاز به اراده مسئولان و دستگاه‌ها دارد.