استان ایلام امسال نوروزی متفاوت را تجربه خواهد کرد؛ برپایی سیاه‌چادرهای عشایری با نمایشگاه‌هایی از صنایع‌دستی و تولیدات عشایری در ورودی و خروجی شهرها، ارمغان تجربه‌ای تازه و جذاب برای گردشگران است.
هم‌زمانی ایام نوروز با ماه مبارک رمضان، فرصتی برای پذیرایی گرم در غروب دل‌انگیز و افطارهای عاشقانه در دل طبیعت ایلام فراهم کرده است.
در نوروز ۱۴۰۴، تلاش مسئولان ایلامی بر آن است که با بهره‌گیری از فرهنگ اصیل عشایری، نه تنها گردشگران داخلی، بلکه خارجی‌ها نیز نگاهی به سبک زندگی کهن ایران بیندازند.
سیاه‌چادرهای عشایری که به عنوان نوروزگاه‌های فرهنگی در ورودی و خروجی شهرها برپا خواهند شد، افزون بر نمایش فرهنگ ایلاتی، فضایی برای فروش صنایع‌دستی، تولیدهای محلی و محصول‌های عشایری فراهم خواهند کرد.
این برنامه ویژه تنها به شهرها محدود نمی‌شود؛ محبوب‌ترین مکان‌های گردشگری استان از جمله قلعه والی، شهر تاریخی سیمره و تنگه بهرام چوبین در شهرستان دره شهر نیز میزبان بازارچه‌های صنایع‌دستی و محلی خواهند بود، در شهرهای مختلف از جمله آبدانان و بدره، این رویدادها با همکاری تشکل‌های عشایری محلی برگزار می‌شود.
مدیرکل امور عشایر استان ایلام، از برنامه‌ریزی ویژه برای نوروزگاه‌های عشایری در ایام نوروز خبر داد و گفت که با توجه به تقارن ماه مبارک رمضان با نوروز ۱۴۰۴، سیاه‌چادرهای عشایری در قالب نوروزگاه‌های فرهنگی در ورودی و خروجی شهرهای استان برپا خواهد شد و هدف از این برنامه، ارائه خدمات به گردشگران، نمایش تولیدهای عشایری و حمایت از اقتصاد عشایر منطقه است.
«محمدجواد خانزادی»، اضافه کرد که در این سیاه‌چادرها افزون بر نمایشگاه فروش محصولات عشایری و صنایع‌دستی، برنامه ویژه‌ای برای پذیرایی از گردشگران در غروب و زمان افطار تدارک دیده شده و این برنامه‌ها فرصتی است تا فرهنگ مهمان‌نوازی و آداب عشایری با کیفیتی اصیل به بازدیدکنندگان عرضه شود.
مدیرکل امور عشایر ایلام همچنین اعلام کرد که بر اساس تفاهم با اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان، بازارچه‌های فروش محصولات عشایری و صنایع‌دستی در اماکن پرتردد گردشگری از جمله قلعه والی، شهر تاریخی سیمره و تنگه بهرام چوبین برپا خواهد شد.
وی تصریح کرد: همچنین بازارچه‌هایی در مساجد ورودی شهرها نظیر بدره، آبدانان و سایر شهرهای استان نیز برپا می‌شود که توسط تشکل‌های عشایری اداره خواهند شد.
خانزادی در ادامه گفت: برنامه‌ریزی ما افزون بر جنبه‌های فرهنگی، بر محور حمایت اقتصادی از عشایر و تولیدکنندگان محلی متمرکز است و در این راستا عرضه صنایع‌دستی و محصولات عشایری نه‌تنها موجب معرفی فرهنگ اصیل عشایر ایلام می‌شود، بلکه منبع درآمدی ارزشمند برای این قشر زحمتکش خواهد بود و عایدی این فروش مستقیم به عشایر و تولیدکنندگان بومی استان بازمی‌گردد.
ایلام، سرزمینی با زیبایی‌های بکر طبیعی و فرهنگی، بیش از هر چیز مدیون جامعه عشایری خود است، جامعه‌ای که با زندگی در دل طبیعت و زیستن بر اساس اصول پایدار، از مصادیق بارز اقتصاد مقاومتی به شمار می‌روند.
۱۱ درصد از جمعیت استان ایلام را عشایر تشکیل می‌دهند و سهمی نزدیک به ۶.۵ درصد از جمعیت دامی عشایر کشور در این استان قرار دارد، این حضور موثر، ایلام را به یکی از مراکز مهم تولیدات عشایری در کشور تبدیل کرده است.
در این سرزمین، بیش از ۹ هزار خانوار عشایری در قالب ۶۰ هزار نفر زندگی می‌کنند و با نگهداری یک میلیون و ۴۳۰ هزار رأس دام سبک و سنگین، نقشی بی‌بدیل در تولید و اقتصاد استان دارند.
فرصت‌هایی برای اشتغال‌زایی و تعامل فرهنگی
حضور عشایر، نه‌تنها شکوفایی اقتصادی را تضمین می‌کند، بلکه نقشی پررنگ در حفظ میراث‌های فرهنگی و سنتی این دیار ایفا کرده است، تولیدات دامی، لبنیات، صنایع‌دستی و فرآورده‌های پروتئینی از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های این جامعه زحمتکش است که هر ساله بیش از ۳۵ هزار میلیارد ریال ارزش اقتصادی ایجاد می‌کند.
رونق اقتصاد عشایری در ایام نوروز، به ویژه از طریق نوروزگاه‌های عشایری، فرصتی طلایی برای معرفی سبک زندگی این جامعه سنتی و همچنین حمایت از اقتصاد پایدار این قشر است، گردشگری در این بازارچه‌ها شیوه‌ای کارآمد برای ایجاد درآمد پایدار و کاهش وابستگی عشایر به دام‌داری سنتی ایجاد می‌کند و امکان هم افزایی فرهنگی و اقتصادی را برای این جوامع و بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد.
حضور گسترده گردشگران در نوروزگاه‌های عشایری، افزون بر معرفی میراث فرهنگی، منجر به تقاضای بیشتر برای صنایع‌دستی، تولیدات محلی و محصولات عشایری می‌شود، این تعامل اقتصادی می‌تواند درآمدی مکمل برای عشایر ایجاد کند و وابستگی به پرورش دام را کاهش دهد. بر اساس گزارش‌ها، گردشگری در زندگی این جوامع می‌تواند سرمایه‌گذاری روی صنایع چندمنظوره را تقویت کند و با کاهش فشار بر فعالیت‌های سنتی همچون چرای دام، به پایداری محیط‌زیست کمک کند.
یکی دیگر از اثرهای مثبت بازارچه‌های عشایری، ایجاد شغل‌های مستقیم و غیرمستقیم است، افراد محلی می‌توانند از تخصص خود در ساخت صنایع‌دستی، مدیریت بازارچه‌ها و ارائه خدمات به گردشگران استفاده کنند.
افزون بر این، پیوند مستقیم با مسافران به حفظ فرهنگ دیرینه عشایری کمک می‌کند و باعث افزایش علاقه نسل‌های جوان به ادامه این میراث می‌شود، این تعامل فرهنگی، فرآیند انتقال دانش و آداب و رسوم عشایری به بازدیدکنندگان داخلی و خارجی را ممکن کرده و اصالت آن‌ها را ماندگارتر می‌سازد.
با وجود مزایای اقتصادی و فرهنگی، افزایش گردشگری ممکن است به چالش‌هایی نظیر آلودگی محیط زیست یا تغییر هویت فرهنگی این جوامع منجر شود، ورود گردشگران بیشتر می‌تواند فشار بر منابع محلی و تعادل محیط‌زیستی عشایر را مختل کند.
همچنین، اگر این رویدادها، فقط بر جذب توریست متمرکز شود، ممکن است به تجاری‌سازی فرهنگ عشایری بیانجامد که خطر از بین رفتن اصالت این شیوه زندگی را به همراه دارد، بنابراین، برنامه‌ریزی هوشمندانه و مشارکت خود عشایر در تمامی مراحل، لازمه بهره‌برداری پایدار از این فرصت‌ها است.
بازارچه‌ها و نوروزگاه‌های عشایری ایلام در نوروز، نمونه‌ای موفق از گردشگری فرهنگی هستند که به واسطه آن، افزون بر حفظ اصالت جامعه عشایری، به بهبود اقتصادی و پایداری زیست‌محیطی آن‌ها کمک می‌شود.
با اعمال سیاست‌های مناسب، امکان بهره‌مندی از این ظرفیت‌ها به نحوی فراهم خواهد شد که منافع فرهنگی و بومی این جامعه حفظ گردد و اقتصاد عشایری در مسیر توسعه پایدار قرار گیرد.
آنچه نوروز امسال را در ایلام متفاوت می‌کند، تاکید بر حمایت اقتصادی از عشایر و تولیدکنندگان محلی است، فروش محصولات و صنایع‌دستی در سیاه‌چادرها و بازارچه‌ها، منبع درآمدی برای عشایر و تشکل‌های محلی خواهد بود که این رویداد همزمان می‌تواند در حفظ سبک زندگی سنتی عشایر، معرفی فرهنگ منطقه به گردشگران و حمایت از هنرهای دستی، نقشی کلیدی ایفا کند.
علاوه بر این، مسئولان برنامه‌هایی ویژه برای پذیرایی از گردشگران در غروب‌های تماشایی و برنامه افطار عشایری ترتیب داده‌اند و این رویداد فرصتی ملموس برای مهمانان نوروزی خواهد بود تا از نزدیک فرهنگ و آداب‌ورسوم رمضان در ایلام را تجربه کنند.
نوروز ۱۴۰۴ در ایلام از مرز یک تفریح ساده فراتر می‌رود؛ سفری به فرهنگ، تاریخ و خاطره‌ای از زندگی اصیل عشایری در قلب طبیعت بکر استان؛ بهار امسال، ایلام آماده است تا با ترکیب سنت و نوگرایی، تجربه‌ای متفاوت و معناگرا را برای مسافران رقم بزند.
خبرنگار: عظیم پیرانی
