«زیارت ناحیه مقدسه»، ذکر مناسبی برای چله نشینی زنان

به گزارش سرویس بسیج جامعه زنان کشور خبرگزاری بسیج، .یکی از اعمالی که بین شیعیان مرسوم است و از روز عاشورا آغاز می شود، خواندن زیارت عاشورا به مدت ۴۰ روز است که به چله گرفتن معروف است، در این خصوص حجت الاسلام سید حجت سجادی زاده، کارشناس قرآن و حدیث، مسائل مذهبی و کارشناسی ارشد فرهنگ و ارتباطات به خبرنگار سایت خبری تحلیلی «طنین یاس» گفت: برای صحبت در مورد چله زیارت عاشورا ابتدا بهتر است که منظور از چله و چله نشینی تبیین شود، در واقع چله نشینی یعنی انسان چهل روز با مراقبت و مواظبت به یاد حق و ذکر و عبادت و توجه به او مشغول باشد و امور غیرضروری و غیرلازم را که باعث حواس پرتی می گردد، ترک کند.
وی افزود: به عدد چهل در روایات توجه و عنایت خاصی شده است. در قرآن کریم سوره مبارکه اعراف، آیه ۱۴۲، مدت خلوت حضرت موسی«علیه السلام» را در کوه طور با خداوند چهل روز ذکر می کند: «و واعدنا موسی ثلاثین لیله و اتممناها بعشرفتم میقات ربه اربعین لیله»، در روایات نیز آمده است که هر کس خود را چهل روز برای خداوند خالص و پاک گرداند، خداوند چشمه های حکمت را از قلبش بر زبانش جاری می سازد و نیز آمده است که هر کسی چهل مومن را جلو خود قرار دهد و سپس دعا کند، دعای او مستجاب می شود و انسان در چهل سالگی به کمال عقل می رسد.
این کارشناس موضوعات قرآنی گفت: در علم روانشناسی نیز بر عدد چهل تأکید شده است و می گوید که اگر فردی می خواهد خصلتی را در خود نهادینه کند، ۴۰ روز باید آن را تکرار کند که در این صورت آن اخلاق در ضمیر ناخودآگاه او قرار می گیرد، به طور مثال اگر کسی بخواهد صفت سخاوت، بخشش یا سحرخیزی را در خود نهادینه کند و یا از رذائل اخلاقی مانند غیبت و تهمت فاصله بگیرد، چله بسیار موثر است.
وی ادامه داد: برخی از چله ها فیزیکی هستند یعنی انسان از کل دنیا و هرآنچه در آن است، فاصله می گیرد و به یک مکان خلوت می رود، این روش هنوز هم بین برخی از علما متداول است اما در شکل معمول آن همین است که در طول زندگی شخصی و عادی فرد تصمیم به گرفتن چله می گیرد.
نخستین اثر چله نشینی، آماده سازی پذیرش معارف دینی است
سجادی زاده، در مورد آثار چله نشینی گفت: این آثار به زمینه های موجود در انسان، اراده و توجه، همت و اخلاص او بستگی کامل دارد که بر حسب افراد ممکن است شدت و ضعف داشته باشد، اما به هر صورت بر قلب انسان تاثیر می گذارد و آن را نورانی می کند و باعث می شود که مطالب عالی معنوی و معارف دین را بهتر و عمیقتر درک می کند و زمینه تعالی روحی او فراهم شود.
وی افزود: در هر صورت به جز چله، اختصاص بخشی از اعمال روزانه به ذکر و یاد خداوند امری لازم است، چنانچه رسول اکرم«صل الله علیه و آله و سلم» فرموند که سزاوار است خردمند ساعات شبانه روز خویش را به چهار بخش تقسیم کند، بخشی را با خدای خود راز و نیاز کند، بخش را به محاسبه نفس، بخشی را به آموختن علم و نشستن در محضر عالمان دینی برای استفاده از نصیحت های دلسوزانه آنان اختصاص دهد و بخشی را به استفاده از لذت های مشروع و ممدوح بگذراند و یا حضرت علی«علیه السلام» می فرمایند وقت هر انسان مومن سه قسمت دارد، یک بخش برای مناجات، دعا و عبادت است و بخشی برای کسب معاش و بخشی برای تفریح و استفاده از لذت های حلال و روایات دیگری هم برای تقسیم شبانه روز آمده است که تقریباً دارای همین مضمون هستند و با هم منافات ندارند و تنها دسته ای به اجمال و دسته ای دیگر به تفصیل بیان شده اند.
این کارشناس موضوعات قرآنی، در مورد نحوه گرفتن چله نیز گفت: باید توجه داشت که طبق حدیث معروفی که حضرت علی«علیه السلام» می فرمایند: «يا کميل لارخصت في فرض و لا شدت في نافله»، ما در انجام واجبات نمی توانیم ابتکار عمل داشته باشیم و باید طبق فرموده عمل کنیم مثلا نمی شود نماز دو رکعتی را سه رکعت خواند و یا اینکه نمی شود نماز را به دلیل اینکه حس و حالش را نداریم نشسته بخوانیم اما در اعمال مستحبی اینطور نیست، مثلا در نافله می توانیم اکثر مستحبات را به جا نیاوریم و یا درحال حرکت نماز بخوانیم، چنانکه شاگردان مرحوم علامه طباطبایی(ره ) از ایشان نقل می کنند که ایشان نافله ظهر را در فاصله اتمام کلاس درس تا شروع نماز جماعت ظهر و در حین حرکت، به جا می آوردند.
زیارت ناحیه مقدسه، روضه ۲ساعته است
سجادی زاده با اشاره به چله زیارت عاشورا گفت: بزرگان ما مقید به گرفتن چله بودند اما من هنوز در مورد مستنداتی که تأکید بر چله زیارت عاشورا و یا اعمال خاص در مورد آن شده باشد، تحقیق نکرده ام ولی باب شدن چله موسوم به زیارت عاشورا، موضوعیت ندارد و علاقمندان می توانند به دیگر زیارات مانند زیارت ناحیه مقدسه رجوع کنند که این زیارت، به جهت اینکه از ناحیه امام زمان«عج الله تعالی فرجه و الشریف» صادر شده است، قرائت کننده آن، گویی از زبان امام با امام حسین«علیه السلام» صحبت می کند و خود زیارت ناحیه مقدسه به تنهایی از جهت اینکه واگویه ها و دل مویه های امام زمان با شهدای و اسرای کربلا است به تنهایی یک روضه ۲ ساعته هم محسوب می شود.
درک زنان از زیارت ناحیه مقدسه بیش از مردان است
این کارشناس مسائل مذهبی، تأکید کرد: در این چله باید توجه به معنا و مفهوم زیارتنامه ای که خوانده می شود صورت گیرد و اتفاقا ارتباط گیری بانوان با این زیارت بیش از آقایان هست، به ویژه در آن بخش که حالت زنان در خیمه را بیان می کنند و می فرمایند «اَلسَّلامُ عَلَي النِّسْوَهِ الْبارِزاتِ: سلام بر زناني که نمودار گشته»، یعنی از خيمه بيرون آمده اند یعنی حالات ظاهری عاشورا را بیان می کند که بحث مفصلی دارد و اوج مصیبت اهل بیت «علیهم السلام» را می توان از همین یک عبارت متوجه شد.
انگیزه ورود به چله را حفظ کنید
این کارشناس موضوعات قرآن و حدیث تأکید کرد: نکته ای که همه به ویژه خانم ها باید در چله رعایت کنند و عدم توجه به آن آسیب جدی به چله می زند، انگیزه ورود به چله است، زیرا برخی فهم درستی از آن ندارند و بعد از چند روز انگیزه شان ضعیف شده و چله را رها می کنند، این افراد درک درستی از مفهوم چله ندارند که با توجه به معانی دعا و یا زیارتی که به عنوان چله برگزیده اند، می توانند جلوی این آسیب را بگیرند.
وی تصریح کرد: اگر با توجه به معانی دعاها و زیارات، این چله ها برگزار شود، تمام روح و جسم فرد با آن دعا یا زیارت همراستا می شود، به طور مثال وقتی در زیارت وارث می خوانیم یا لیتنا انا کنا معلکم یعنی کاش ما با شما بودیم این باید برای فرد تجلی پیدا کند که ای کاش با امام زمانش باشد، و توجه به معنی آن باعث می شود، ارادت فرد به امام زمانش هر روز بیشتر شود اما اکثرا به این مفهوم دقت نمی کنند و چله را نیمه رها می کنند.
سجادی زاده، در مورد زمان اختصاصی به چله در طی روز گفت: به ویژه خانم ها با توجه به مشغولیتی که در امر همسرداری، تربیت فرزندان و اشتغالات خانگی دارند، توجه داشته باشند که لازم نیست چله را مقید به زمان و مکان خاصی بکنند، می توانند در طول ۲۴ ساعت، هر زمان که فرصت داشتند، آن دعا یا زیارت مخصوص چله شان را بخوانند.
وی تصریح کرد: زیارت وارث از این نظر بسیار مناسب است زیرا کوتاه است ولی اگر کسی تازه شروع به چله گرفتن کند و خود را مقید به زمان خاصی کند نمی تواند به راحتی چله را به پایان برساند.
بین الطلوعین بهترین زمان برای چله گرفتن
این کارشناس مسائل مذهبی در پایان بهترین زمان برای انجام چله را صبح، بین الطلوعین عنوان کرده و گفت: در این ایام به جهت ویروس کرونا که اکثرا بچه ها در خانه هستند، بهترین زمان که از نظر استجابت دعا هم بسیار وارد است فاصله بین اذان صبح تا طلوع آفتاب است، زمانی که مراعات طهارت بدن و روبه قبله بودن هم صورت می گیرد و پیش از شروع کارهای روزانه است در حد یک ربع تا نیم ساعت زمان لازم دارد.

طنین یاس - زهرا باقری