نقش صندوق دارا یکم در مدیریت ریسک و تخصیص نقدینگی در نااطمینانی بازارها

به گزارش خبرگزاری بسیج به نقل از روابط عمومی بانک صادرات ایران، اقتصاد بزرگ ایران، شرایط ویژه‌ای را تجربه می‌کند که در طول دهه‌های اخیر، در نوع خود بی‌سـابقه بوده است. متغیرهای مهم و اثرگذاری مانند عدم تعادل‌های ساختاری، نرخ بهره‌وری ناکافی و همچنین مسايل ناشی از تحریم‌ها و محدودیت‌های بین المللی، علاوه بر این‌که در سالیان دور و نـزدیک، اقـتصاد ایـران را آزار داده‌اند، همواره نـوعی نـااطمینانی قـابل توجهی را نیز بـر فضای کسب و کار و تصمیم‌گیری‌هـای اقتصادی تحمیل کرده‌اند.

بروز مسائل مربوط به شـیوع جـهانی ویروس کرونا از زمسـتان گذشـته تاکنون و آثار ریز و درشت و همچنین بالفل و بالقوه‎ی آن، دلیل اصلی بی‌سابقه بودن شرایط اقـتصادی کنونی اسـت. در چـنین شرایطی در یک سو دولت‌ها به گونه‌ای تصمیم‌گیری و سـیاست‌گذاری می‌کنند که بین آثار بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت این متغیرها، توازنی برقرار کنند تا اگر شرایط رو به بهبود نرود، دست‌کم دشوارتر از آنچه هست نشود و در سوی دیگر، شهروندان بـیشتر نـظر بـه کوتاه‌مدت دارند و از آنجا که آینده را قـابل پـیش‌بـینی نمی‌داند، بـه سبک و تشخیص خود، روی بـه ابزارهای مصون‌سازی مـناسـب و نامناسـب می‌آورند. این حقیقت، گاهی در صورت اقبال عمومی و فصلی شتابزده بـه املاک و مستغلات بروز می‌یابد، گاهی بازار سـکه را داغ می‎کند یا ارز را و قس‌علی‌هذا، که در هر صورت نوعی ذخیره‌سازی ارزش به شمار می‌آید.

رشد چشم‌گـیر نـقدینگی در پانزده سال گذشـته و عـبور آن از مـرز دو هزار و سیصد هـزار میلیارد تـومان، به خودی خود و فارغ از آثـار متغیرهای پـیش‌گفته، هـر بازاری را می‌تواند از تعادل خارج کرده و بازگرداندن آن به شرایط عادی را غیرممکن یا بسیار دشوار سازد. بدیهی است در این شرایط، سیاستگـذار، باید همزمان بـه اتخاذ سیاست‌هـای پـولی و مالی مناسب روی آورد و ابزارهای کارآمدی را برای پیاده سازی این سیاست‌ها به کارگیرد. ابزارهایی مانند عملیات بازار باز، ساماندهـی نرخ سود سپرده‌ها و انتشار و فروش اوراق بهادار در بازار پول و ترویج خصوصی‌سازی، افـزایش عرضه‌های اولـیه، ترویج صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تشویق سهامداران عمده بـه عرضه‌ی سهام بیشتر نیز از جمله‌ی این ابزارها در بازار سرمایه است که در این زمینه، بانک مرکزی و وزارت امور اقـتصادی و دارایی، تلاش‌های درخور تـوجهی را در ماه‌های اخیر بـه کار بسته‌اند.

در این میان، بازار پول، به واسطه‌ی قدمت قابل توجه و عمق آن و همچنین وزن بسیار بالایی که در تأمین مالی بنگاه‌ها و کسـب‌ و ‌کارهای مختلف دارد‌، بـیشتر نیاز به آرامش و انتظام‌بخشی داشت تا توسعه، اما بازارسرمایه، به دلیل این‌که نسبتا جوان است و ظرفیت‌های نهفته‌ی زیادی برای توسـعه و تعمیق دارد بـی‌درنگ مورد توجه و تمرکز قرار گرفت که خوشبختانه، سیاست‌گذاران اصلی هر دو بازار، درست‌ترین و ضروری‌ترین تصمیم‌ها را اتخاذ کردند که در نوع خود ارزشمند است.

یکی از ابزارهای کارآمد بازارهای سرمایه در سراسر جهان، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و از میان صندوق‌های مختلف، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قـابل معامله (موسوم بهETF) است که به دلیل گردش بسیار بالای آن، می‌تواند نقش مهمی را در تعمیق بازار سرمایه، جذب نقدینگی و ثبات‌بخشی به بازارها ایفا کند. یکی از عوامل اصلی جذابیت این صندوق‌ها برای مردم، ریسک مدیریت شده‌ی پایین و همچنین قابلیت نقدشوندگی بالای آن‌هاست. این ابزار در شرایطی نیز می‌تواند برای دولت‌ها مفید واقع شود و آن، شرایطی مانـند فضای کنونی اقتصاد ایران است.

تشکیل و معرفی صندوق سرمایـه‌گذاری واسطه‌گری مالی یکم، اقدام مناسبی از سوی دولت محترم جمهوری اسلامی بود تا هم تخصیص منابع و نقدینگی بهبود یابد و هم پاسخی مناسب به تقاضای سیری‌ناپذیر در بازار اوراق بهادار داده شود که در کنار اقدام مهمی که نظام بانکی برای سامان‌بخشی به بازار پول و تأکید مضاعف بر رعایت نـرخ سود تعیین شده از سوی شورای پول و اعتبار کرد، می‌تواند روزهای بهتری را برای هر دو بازار پول و سرمایه و در نتیجه برای اقتصاد بزرگ ایران رقم بزند.

مشهور است که دولت‌ها در آخرین سال دور دوم خود یا بیش‌اندازه محافظه‌کار و محتاط می‌شوند یا بسیار متهورانه و قدرتمند عمل می‌کنند. عرضه‌ی سهام مختلف در بورس در ماه‌های اخیر، به ویژه شرکت‌های بسیار بـزرگ و تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ از جمله صندوق سرمایه‌گذاری واسطه‌گری مالی یکم نشان داد که دولت محترم، رویکرد دوم را برگزیده است که بی‌تردید رویکرد مسئولانه‌تری بوده و از این حیث در خور تقدیر فراوان است.